صعود قیمت بلیت هواپیما در امتداد سقوط قدرت خرید مردم

به گزارش “صنعت کار”سوت و کور بودن فرودگاه ها در ساعات پیک پروازها نشانه ای است که این روزها از دید کسی پنهان نمانده است.در شرایطی که مسافران با نرخ قبلی بلیت ها هم مشکل داشتند، افزایش قیمت اخیر ،کالبد بی جان صنعت حمل و نقل هوایی کشور را به موت واقعی نزدیک تر کرد.تعیین رقم 4200 تومانی ارز دولتی به اندازه کافی شرکت های هوایی را دچار مشکل کرده بود اما ماجرا از وقتی شکل هولناک پیدا کرد که قیمت ارز ببسیار بالاتر اعلام شد و از همان وقت بود که نرخ بلیت هواپیما به دو برابر و گاه خیلی بیشتر هم رسید.
پس از نوسانات اخیر ارزی‌ و افزایش‌ قیمت دلار، هزینه شرکت‌های هواپیمایی که بیش از ۵۰ درصد آن ارزی است، بی‌محابا افزایش یافت.
دلار 4200 تومانی و پرواز 10 هزارتومانی
پیش از این‌ هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی‌ با دلار 4200 تومانی محاسبه می‌شد اما پس از آنکه مقرر شد ارز دولتی فقط به 25 گروه کالایی اختصاص یابد، شرکت‌های هواپیمایی‌ در گام اول مشمول دریافت نرخ ارز با قیمت سامانه سنا شدند.
قیمت‌‌های سامانه سنا تقریبا نرخی متوسط بین نرخ‌های بازار واسطه‌گری ارز و نرخ‌های سامانه نیما است، شرکت‌های هواپیمایی مدعی شدند که اختصاص‌ ارز به آنها با قیمت‌‌های سامانه سنا، هزینه‌های شرکت‌ها و به دنبال آن نرخ بلیت را بسیار افزایش می‌دهد بنابراین پس از بررسی‌های مختلف بانک مرکزی، وزارت راه و شهرسازی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، مقرر شد ارز با نرخ سامانه نیما یا همان ارز بازار ثانویه به شرکت‌های هواپیمایی اختصاص یابد.
اما از سویی دیگر،به نظر می رسد بعد از آزاد سازی قیمت بلیت هواپیما، سازوکار نظارت بر این رویکرد آنطور که باید و شاید و به شکل مطلوب تعریف نشد و بر همین اساس هم آشفته بازار بوجود آمده در قیمت بلیت هواپیما، چه از سوی ایرلاین ها و چه از سوی آژانس های فروش بلیت و چارتر کنندگان ،خود را به رخ همگان کشید و عملا دلار ده هزار تومانی و بالاتر وضعیت را به شرایطی ناهنجار رساند.
با نگاهی به هزینه های صنعت هوایی در ایران می توان تا حدودی مشکلات ایرلاین ها در خصوص نرخ پرواز ها را هم مورد بررسی قرار داد.
کارشناسان معتقدند هزینه های پرواز در ایران شاید تا نصف میزان جهانی ارزان تر باشد.
هزینه پرواز مسافری در ایران ساعتی 45 دلار
علیرضا منظری معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشوری پیش از این گفته بود هزینه هرساعت پرواز در ایرلاین های داخلی از 45 دلار به حدود 100 دلار می رسد.برپایه این اعتقاد نمی توان در شرایطی که نرخ ارز به یکباره به دوبرابر افزایش می یابد از صنعتی که همه رفتار کاری واقتصادی اش بر مبنای دلار شکل می گیرد توقع داشت دچار چالش هزینه نشود.
درهمین خصوص این کارشناس صنعت هوایی کشور به “صنعت کار” گفت:هم اینک نیز هزینه پرواز همچنان همان 45 دلار است اما نوسانات نرخ ارز، به ایرلاین ها اجازه نمی دهد تا بر محور محاسباتی پیشین خود، نرخ بلیت هواپیما را تعیین کنند و آنها مجبورند به تبع شرایط قیمت روز ارز، قیمت خدمات خود را دستکاری کنند.
معاون اسبق سازمان هواپیمایی در پاسخ به این پرسش که آیا به طور مثال قیمت بلیت یک طرفه تهران – کیش با نرخ 900 هزار تومان می تواند واقعی تلقی شود یا خیر گفت: اگر فرض را بر اساس همان هزینه 45 دلاری برای هرساعت پرواز بگذاریم و آن را با نرخ ده هزار تومانی دلار مورد محاسبه قرار دهیم هر ساعت پرواز به 450 هزار تومان خواهد رسید و برای پروازی مانند تهران به کیش که حدود دو ساعت است قیمت به همان 900 هزار تومان می رسد که منطقی و واقعی است.
وی ادامه داد:هزینه های یک ایرلاین همواره بر اساس دلارمشخص می شود اما در عین حال باید بگوییم که این موضوع لزوما به این مفهوم نیست که نرخ ها هم دوبرابر شود و باید توجه داشت که تعیین نرخ بلیت ازسوی ایرلاین ها با فرمول های خاصی شکل می گیرد وبخش بازرگانی خطوط هوایی با توجه به نوع هواپیما و مسیرها و خدماتی که حین پرواز در اختیار مسافر قرار می دهند با احتساب حاشیه سود،مشخص می شود.
منظری اضافه کرد:مفهوم واقعی آزاد سازی قیمت بلیت بدین معنی است که گفته شد و قیمت ها تابع شرایطی است که وجود دارد، اما این انعطاف پذیری هم می تواند برای شرکت ها وجود داشته باشد که این نرخ ها را تا حدودی تغییر دهند و مثلا در زمان هایی خاص، قیمت ها  راخیلی پایین تر و یا خیلی بالاتر ببرند یا حتی تعداد پروازهایشان را افزایش دهند که این هم البته بر اساس همان شرایطی که گفته شد معین می شود.
نرخ دلار تعیین کننده قیمت بلیت است
وی با اشاره به افزایش قیمت بلیت هواپیما در ایرلاین‌های داخلی و خارجی اظهار داشت: میزان افزایش قیمت بلیت هواپیما به میزان استفاده آنها از ارز بستگی دارد که در ایرلاین‌های مختلف بین 50 تا 75 درصد هزینه‌هایشان ارزی است و به همین اندازه قیمت بلیت هواپیما افزایش پیدا کرده است.
منظری در عین حال با بیان این که آزاد سازی واقعی نرخ بلیت ها می تواند به اصلاح ساختاری شرکت های هواپیمایی ما بیانجامد گفت:واقعیت این است که در آزاد سازی قیمت ها ،ایرلاین ها، به جای آن که به تاثیر از شوک های واقع شده ، بر مبنای حدسیات نرخ تعیین کنند و قیمت را بالا ببرند که شاید تا حدودی به واقعیت هم نزدیک باشد اما،اگر در یک فضای منطقی این افزایش قیمت ها انجام می شد بازار فروش هم به چنین شکلی تاثیر منفی نمی پذیرفت و مشکلات فعلی ایجاد نمی شد و مسافر و ایرلاین را دچار شوک نمی کرد.
این کارشناس ارشد صنعت هوایی همچنین گفت:اصلاح یک بنگاه اقتصادی تنها در صورتی امکان پذیر است که اصلاح ساختار اقتصادی جامعه نیز در دستور کار قرار گیرد چرا که با تغییر نکردن شرایط ساختاری نمی توان از بنگاه های اقتصادی توقع تغییر و اصلاح داشت و بنابر این اگر مردم قدرت خرید بالاتر پیدا نکنند بنگاه اقتصادی و در اینجا ایرلاین ها نیز در کار خود توفیقی نخواهند یافت.
سازمان هواپیمایی کشور متولی سامان بخشی به آشفته بازارقیمت بلیت
وی در خصوص عدم سامان بخشی به آشفته بازار بوجود آمده در بازار بلیت هواپیما در پاسخ به این پرسش که چه نهادی باید مسئولیت این مدیریت را داشته باشد گفت:قطعا این نهاد سازمان هواپیمایی کشوری است و هم اوست که باید این وضعیت را مدیریت کند چرا که نماینده دولت و حاکمیت است.
منظری اظهار کرد: در همان زمان هم که موضوع آزاد سازی قیمت بلیت هواپیما آغاز شد ما مرتب این بحث را داشتیم که در حوزه مقررات زدایی باید نهاد های نظارتی مانند سازمان هواپیمایی به شکلی عیان به این موضوع وارد شود اما به رغم آنکه تا حدودی این تلاش به عمل آمده است ولی به نظر می رسد به دلیل نداشتن ابزارهای های کافی این کار به شکل مطلوب به انجام نرسیده است و البته این در حالی است که چنین رویکردهایی نمی تواند به صورت تنها و جزیره ای اثر گذار باشد و همانگونه که گفته شد باید در امتداد اصلاح ساختار در دیگر بخش ها باشد.
وی افزود: در تمام بخش های اقتصادی باید تصحیحات صورت بگیرد و با تلاش برای سامان بخشی به یک قسمت نمی توان به هدف مطلوب رسید.
این کارشناس حوزه صنعت هوایی در خصوص کم رنگ شدن فعالیت در بازار و یا ترک بعضی از ایرلاین های صاحبنام خارجی از ایران نیز گفت: سه شرکت کی.ال.ام،‌ برییتیش ایرویز و ایرفرانس به دلیل کاهش قدرت خرید مردم به سرعت بازار هوایی ایران را ترک کردند.
منظری بیان کرد که سه شرکت بریتیش ایر ویز،کی ال ام و ایر فرانس به دلیل کاهش قدرت خرید مردم ایران بازار هوایی کشورمان را ترک کردند و این به آن دلیل است که بازرگانی این ایرلاین‌ها به خوبی شرایط اقتصادی مردم ایران را شناخته‌اند و می‌دانند که با ریزش مسافر در مسیرهای بین‌المللی مواجه خواهند شد ودر نتیجه به سرعت فعالیت خود در ایران را خاتمه دادند.
معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشوری تاکید کرد: موضوع دیگری که باعث ترک فوری این شرکت‌ها از بازار ایران بود بحث ناپایداری نرخ تسعیر ارز بوده است. در حال حاضر قیمت دلار هر لحظه تغییر می کند و این شرکت ها  نمی‌توانند برای بازار خود در ایران پیش‌بینی درستی داشته باشند.
وی اضافه کرد:این کار کاملا طبیعی است که ایرلاین های خارجی وضعیت اقتصادی مردم را لحظه به لحظه رصد کنند و بی تردید سازمان هواپیمایی کشور و نهادهای فعال درحوزه صنعت حمل و نقل هوایی نیز باید چنین نگاهی را دنبال کنند و تا زمانی که این موضوع مورد اهمیت ارگان های مسئول نباشد وضعیت نیز، چالش برانگیز خواهد شد.

وقتی ایرلاین های خارجی  می روند لابد نقصی وجود دارد
منظری با بیان این که وقتی شرکت های خارجی از کشور می روند طبعا یک نقص بوجود آمده است ، گفت: اگر نهادهای داخلی می خواهند این اتفاق صورت نگیرد راهی جز رصد شرایط اقتصادی مردم و برنامه ریزی مدون بر اساس همین مولفه پیش رو نخواهند داشت.
وی در پایان گفت:نهادهای حاکمیتی باید بدانند که هم حافظ منافع مردم هستند و هم حافظ منافع بنگاه های اقتصادی.
با این حال وضعیت نامطلوب بازار بلیت هواپیما در کشور همچنان متشتت است.
گزارش های منتشره نشان می دهد با ورود نهادهای مسئول تنها اندکی بهبود در این بازار بوجود آمده است.
رسانه ها در روز های اخیر در خصوص قیمت بلیت هواپیما ،خبرهای خوبی در چنته ندارند.فارس می نویسد: پیگیری ها از آژانس‌های فروشنده بلیت هواپیما در پایتخت که آژانس‌های دارای مجوز بند الف هم در زمره آنها بودند حاکی است که قیمت‌ها با نوسانات ارزی ، افزایش بی‌محابایی داشته است به طوری که نرخ ها از حدود ۵۰۰ هزار تومان تا حتی یک میلیون و 300 هزار تومان هم در پروازهای داخلی رسیده بود.
آژانس های فروش بلیت هواپیما می گویند که چون نرخ‌های شرکت‌های هواپیمایی بالا رفته است، آنها هم به اجبار قیمت بلیت را افزایش داده‌اند.
بر اساس این گزارش ها به نظر می رسد سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت‌های هواپیمایی دست به دست هم داده‌اند تا قیمت‌ها را افزایش دهند.چون اراده ای برای سامان بخشی به این وضعیت به شکلی جدی احساس نمی شود و طبیعی است که در کنار صعود قیمت بلیت هواپیما ،اخلاق بازار هم سقوطی معنی دار پیدا کرده است.

آژانس ها مدعی اند اعلام نرخشان تفاوتی با ایرلاین ها ندارد
برخی فروشندگان بلیت هواپیما می گویند: در کنار این افزایش قیمت شرکت‌های هواپیمایی، عده‌ای سودجو، واسطه‌گر و چارترکننده هم از این بازار پرآشوب بلیت هواپیما تا می‌توانند سودجویی می‌کنند و در نبود نظارت قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.
در کنار این افزایش قیمت شرکت‌های هواپیمایی، عده‌ای سودجو، واسطه‌گر و چارترکننده هم از این بازار پرآشوب بلیت هواپیما تا می‌توانند سودجویی می‌کنند و در نبود نظارت قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.
اما رسانه ها خبر داده اند که متصدیان فروش بلیت پروازهای داخلی که در آژانس دارای مجوز بند الف فعال هستند نیز می گویند: قیمت‌های بلیت ما دقیقا همان قیمت‌های درج شده روی سایت شرکت‌های هواپیمایی است، اما وقتی نرخ یک پرواز داخلی توسط شرکت در سایت 900 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است، ما هم به اجبار همان نرخ‌ها را اعمال می‌کنیم.
تفاوت قیمت در سایت های ایرلاین ها با آژانس های مسافرتی
این درحالی است که با رجوع به سایت های شرکت های هواپیمایی دیده می شود که قیمت بلیت پایین تر از آن چیزی است که فروشندگان آژانس ها اعلام می کنند و این نشان دهنده عدم نظارت نهادهای متولی سامان بخشی به قیمت بلیت هواپیماست.

نیما به کمک صنعت حمل ونقل هوایی می شتابد
با این حال طی چند روز گذشته رضا جعفرزاده مدير روابط عمومي سازمان هواپيمايي کشوري از اختصاص قطعي ارز، از طريق سامانه نيما به شرکت هاي هواپيمايي خبرداد.
وی اظهارکرد: با مذاكرات ومكاتبات مفصل و ارائه نظرات كارشناسي توسط سازمان هواپيمايي كشوري به بانك مركزي، با تامين ارز مورد نياز شركت هاي هواپيمايي از طريق سامانه نيما موافقت شد.
وي تصريح كرد: از آنجايي كه در روزهاي گذشته با ايجاد نوسانات نرخ ارز بعضي از واسطه ها خارج از اراده شركت هاي هواپيمايي نسبت به ارائه قيمت بليت هواپيما خارج از چارچوب محاسباتي آنها اقدام مي كردند به منظور جلوگيري از چنين تخلفاتي و همچنين براي ايجاد تعادل در نرخ ها به خصوص در ايام پيك پروازي (تا آخر شهريور ماه) مديران عامل شركت هاي هواپيمايي در نشستي با رئيس سازمان هواپيمايي كشوري متعهد شدند با متعادل كردن نرخ ها و مديريت جدي بر نحوه توزيع بليت هاي خود از ارائه بليت هواپيما با نرخ هايي كه بيرون از چارچوب ارائه شده توسط بازرگاني آن شركت ها، هويت و عملكردشان را دچار خدشه مي كنند و از طرفي موجبات نگراني ناخواسته مردم را موجب مي شوند، جلوگيري به عمل آيد.
جعفرزاده با بيان اينكه سازمان هواپيمايي كشوري در قبال هرگونه اخلال در عرضه و نرخ بليت هواپيما خارج از چارچوب و نرخ هايي كه اعلام كرده اند، شركت هاي هواپيمايي را مسئول مي داند گفت: از شركت ها خواسته شده تا نسبت به معرفي هرگونه تخلف توسط مراكز فروش بليت برخورد و نسبت به معرفي آن به سازمان هواپيمايي كشوري نيز اقدام كنند.
اینک با ورود جدی تر سازمان هواپیمایی کشوری این امید بوجود آمده است که به رغم تشتت در بازار ارز وضعیت نرخ بلیت هواپیما تا حدودی به سامان برسد.
گزارشگر: فرزین سوادکوهی
انتهای پیام/