ماهنامه صنعت کار نوشت، آنچه امروز به چشم می‌آید این است که بسترهای مناسبی برای گسترش صنعت گردشگری فراهم نیست. ضعف‌های اقتصادی و نبود سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی، نوسانات نرخ ارز، فراهم نبودن بسترهای اجتماعی و ضعف فرهنگی و گاهی تنش‌های سیاسی صنعت گردشگری ایران را متاثر می‌کند. کاهش محسوس گردشگران بین‌المللی در سال‌های اخیر گواهی بر این مدعاست.
فرا رسیدن نوروز به عنوان اصلی‌ترین بازه زمانی برای سفرهای داخلی بهانه‌ای شد تا نگاهی داشته باشیم به مهم‌ترین دلایل کم رنگ بودن سفرهای داخلی برای مردم ایران خصوصا در فصل‌های پاییز و زمستان. با صنعت کار همراه باشید:
*جذابیت‌ها را درست معرفی نکردیم
شرایط ویژه آب و هوایی در ایران باعث شده هر نقطه‌ای از این سرزمین از جذابیت‌های طبیعی و تاریخی، مذهبی و حتی تفریحی سرشار باشد.
مرتضی رحمانی موحد معاون سابق گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره ضعف‌های موجود در صنعت گردشگری به «صنعت کار» می‌گوید: ظرفیت‌های گردشگری در ایران پراکنده است و همه جای کشور طرفیت‌های دیدنی دارد. در برخی نواحی بیشتر و در برخی نواحی کمتر. از آنجایی که ایران کشوری ۴ فصل است، در هر فصلی از نظر آب و هوایی برای مردم انگیزه سفر رفتن وجود دارد. البته آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که همه ظرفیت‌ها در طول سال مورد استفاده و دیدن قرار بگیرد.
او همچنین با اشاره به اینکه زنجیره خدمات گردشگری همانند اقامت، حمل‌ونقل و پذیرایی در کنار هم و متناسب با شرایط باید فعالیت داشته باشند اظهارکرد: در فصولی که ظرفیت‌های بیشتری برای سفرها وجود دارد باید قیمت‌های حمل‌ونقل کمتر شود تا مردم به سفرهای داخلی اهمیت بیشتری دهند.
این کارشناس حوزه گردشگری همچنین تصریح کرد: معرفی درست جذابیت‌های توریستی نیز باید مورد توجه باشد. اگر جایی حوزه فرهنگی، طبیعی یا تاریخی هست باید خوب به مردم شناسانده شود تا مردمی‌هم که به این نواحی سفر می‌کنند بتوانند خدمات درست بگیرند.
رحمانی موحد در ادامه با اشاره به این نکته که تعطیلات در کشور باید ساماندهی شوند اظهار کرد: اگر این تعطیلات در طول سال توزیع شود.امکان رفت و آمد به همه مکان در همه فصل‌ها بیشتر فراهم می‌شود، عرضه گردشگری ما کمتر از تقاضا است. باید سعی کنیم خدمات را افزایش دهیم تا با تقاضا برابری کند آنگاه قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند و رقابتی می‌شود. به طور مثال زمانی که یک شهر تنها یک هتل دارد دیگر رقابتی وجود ندارد و تنها آن هتل است که قیمت‌ها را تعیین می‌کند. همه این‌ها باید برنامه‌ریزی و مدیریت و سیاست‌گذاری شود، و از همه مهم‌تر این است که همه اجزایی که به گردشگری مربوط هستند باید از یک مرکز فرماندهی شوند، و هر بخشی تنها برای خود تصمیم نگیرد، یکی از مشکلات فعلی صنعت گردشگری همین است، چرا که یک مرکز برنامه واحد و متمرکزی وجود ندارد.
*گردشگری؛ فقط نوروزگردی
هر ساله در ایام نوروز گردشگری در ایران شکل جدی تری به خود می‌گیرد و مردم تعطیلات نورزی خود را برای نقاط طبیعی و جذاب ایران برنامه‌ریزی می‌کنند. اما این رونق برای گردشگران داخلی محدود به چند شهر خاص و معروف است. اصفهان، شیراز، مشهد و شهرهای شمال کشور پر طرفدارترین شهرهای مسافر پذیر دراین ایام هستند و سایر نقاط کشور بسته به سفرهای بومی‌مردم برای سر زدن به خانواده و اقوام مسافر پذیر می‌شوند. عدم آگاهی مردم به همه جاذبه‌های پراکنده گردشگری در سطح کشور سبب شده تا همیشه شهرها و استآنهایی که از موهبت‌های طبیعی و تاریخی شگفت‌انگیزی سرشار هستند مغفول بمانند.
در همین رابطه سید محمد بهشتی شیرازی به عنوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به «صنعت‌کار» می‌گوید: مهم آن است که جذابیت‌های مهم کشور را درست معرفی کنیم. در یک بازه زمانی همه در ایام تعطیلات عازم شمال و خصوصا مازنداران می‌شدند. اما اکنون شهرهای دیگر هم جذابیت پیدا کرده‌اند و به آنها سفر انجام می‌شود این موضوع باید پر رنگ تر شود.
عضو شورای‌عالی میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس کمیته ملی ایکوم ایران همچنین اظهارکرد: اینکه گردشگران داخلی به نقاط مختلف کشور سفر کنند زمانی با موانع ذهنی مختلفی مواجه بود. هنوز هم در مورد برخی مناطق این نگاه نادرست وجود دارد. باید این موانع ذهنی را مرتفع کرد.یعنی می‌توان جذابیت‌های مختلف کشور را معرفی کرد و به مسافر این اطمینان خاطر را داد که اگر شما به این مکان سفر می‌کنید با محیط امنی مواجه هستید و آنجا خدمات و امکانات برای پذیرایی در همه فصول سال موجود است.
او تصریح کرد: در خصوص بسیاری از شهرها ابهام نبود امکانات و خدمات سبب شده تا مردم این شهرها را برای سفر انتخاب نکنند. باید همه این‌ها اطلاع رسانی و بیان شود. با توجه به وجود شبکه‌های اجتماعی و ظرفیت‌های موجود برای اطلاع رسانی کار بسیار آسان تر شده است. اگر در این زمینه‌ها تلاش شود سفرهای داخلی در تمام روزهای سال فعال خواهند شد و تنها در یک بازه زمانی خاص مثل نوروز یا تابستان شاهد سفرها نخواهیم بود.
بهشتی همچنین معتقد است: رونق گردشگری داخلی با تعطیلات بلند مدت موجود گره خورده است. اما بسیاری از این سفرها را سفر به شهر اقوام و مادری تشکیل می‌دهد. بهتر است ما تعطیلات‌مان را در تمام فصول سال توزیع کنیم تا گردشگر داخلی در همه فصول بتواند برای سفر به تمام نقاط کشور برنامه‌ریزی کند.
*جذب توریست اروپایی بسیار دشوار است
برخی کارشناسان اعتقاد دارند که چنانچه در فضای بین‌الملل بر روی جذب بازارهایی که با ایران ارتباط منطقی و نزدیکی دارند تمرکز بشود، می‌توان نتایج خوبی گرفت. در این رابطه کشورهای همسایه در اولویت هستند. معاون سابق گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این رابطه می‌گوید: بازار کشورهای اسلامی‌و خصوصا شیعیان بازار‌های خوب و بالقوه‌ای برای صنعت گردشگری ما هستند.
وی در رابطه با مشکلات جذب گردشگران اروپایی نیز تصریح کرد: جذب توریست از کشورهای اروپایی چندان راحت نیست. آنها در ابتدا هزینه‌های خودشان را برآورد می‌کنند، فصل‌ها و مکآنهایی که می‌خواهد بازدید کنند را در نظر می‌گیرند و بعد از این که شرایط را مساعد دیدند به کشور مقصد می‌روند. نمی‌توان به این گردشگر گفت که حتما فصل زمستان به ایران سفر کن.
رحمانی موحد ادامه داد: در زمان معاونت بنده زمآنهای ورود و حضور خارجی‌ها به خصوص اروپایی‌ها را ۱۰-۱۵ روز بیشتر کردیم. تقریبا از نیمه فرودین به کشور می‌آمدند و از آن طرف هم به جای مهر نیمه شهریور به ایران می‌آمدند. این امر باید همین گونه ادامه پیدا کند و پکیج‌ها و پیشنهادات به گونه‌ای باشد که برای گردشگر اروپایی جذاب باشد.
رئیس کمیته ملی ایکوم ایران نیز در خصوص حضور گردشگران بین‌المللی تصریح کرد: در اردیبهشت ماه در فصل بهار و در پاییز اوج حضور گردشگران خارجی در ایران است ما باید ظرفیت‌های موجود را ارتقا دهیم تا حضور این گردشگران مستمر باشد. محور اصلی گردشگری در ایران و آنچه بیشرین میزان گردشگر اعم از گردشگر داخلی و خارجی به مناسبتش سفر می‌کند میرات طبیعی و فرهنگی کشور ما است.
بهشتی همچنین تصریح کرد: بقیه مدل‌های گردشگری در ذیل این‌ها قرار می‌گیرند، همانند اکو توریسم و یا مکمل این می‌شوند همانند گردشگری سلامت. واقعیت این است که حجم آن گردشگری‌ها زیاد نیست اگر گردشگری میراث طبیعی و فرهنگی مابه طور طبیعی گسترش پیدا کند و به آن توجه ویژه‌ای شود، پاسخ به انواع و اقسام دیگر گردشگری هم داده می‌شود.
*ضعف حمل و نقل پاشه آشیل گردشگری!
اما به اصلی‌ترین چالش در زمینه توسعه گردشگری می‌رسیم! به عقیده کارشناسان ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که در این زمینه وجود دارد. کمبود هواپیماهای مناسب و مشکل فرودگاه‌ها، فرسوده بودن صنایع ریلی، حادثه خیز بودن جاده‌های کشور سبب می‌شود تا گردشگران احساس امنیت خاطر کافی برای سفری آسوده نداشته باشند
معاون سابق گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این زمینه اعتقاد دارد: جذب گردشگر از کشور‌هایی که به آنها پرواز مستقیم نداریم برای مسافر گران تمام می‌شود. در واقع پکیج مان گران می‌شود، و آنجاست که ما رقابت‌مان را با کشور همسایه از دست می‌دهیم. مدت زمان حضور اروپایی‌ها به دلیل افزایش هزینه‌ها در حال کاهش است و این موضوع مطلوب نیست و ما باید مدت زمان ۱۰ تا ۱۴ روز حضور آنها را حفظ کنیم. نباید اجازه بدهیم کمتر شود.
رحمانی موحد افزود: ما چاره‌ای نداریم به جز اینکه سامانه حمل‌ونقل هوایی‌مان توسعه پیدا کند، ما نمی‌توانیم با شرکت‌های خارجی گردشگری‌مان را توسعه دهیم، شرکت‌های خارجی در هر زمانی ممکن است همکاری‌هایشان را کم و زیاد کنند، و در نهایت به برنامه‌ریزی‌های ما ضربه می‌زنند، به همین علت باید حمل‌ونقل هوایی ما توسعه پیدا کند هواپیماهای خوب و مطمئن تهیه شود تا بتواند به بازار‌های هدف برود و گردشگر را بیاورد، هزینه پکیج سفر برای گردشگر خارجی کاهش پیدا کند و سبب شود افزایش آمار پیدا کنیم. وی در پایان گفت: در چشم‌انداز ۱۴۰۴ در ابتدا پیش‌بینی شده بود ۲۰ میلیون گردشگر تا سال ۱۴۰۴ به ایران سفر کنند، اما اکنون ما از برنامه عقب هستیم، سال‌هایی را نتوانسیم مطابق برنامه جلو برویم، زیر ساخت‌های ما مهیا نشده حمایت‌ها مادی و پشتیبانی‌ها اجرا نشده است.همه این‌ها دست به‌دست هم داده‌اند تا عدد‌های گذشته به خوبی محقق نشوند. زمانی که این‌ها محقق نشود نمیشود انتظار داشت در دوره چهار پنج ساله عدد ۲۰ میلیون محقق شود. مگر اینکه یک کار بسیار حجیم و سنگینی انجام شود و بودجه خوبی در نظر گرفته شود و آن فرماندهی متمرکز و واحد عمل شود تا شاید ما بتوانیم به آن هدف‌گذاری نزدیک شویم.
خبرنگار صنعت کار: سپیده قاضی نژاد
انتهای پیام/
