صنعت و معدن

ایران و طلایی که دارد و (اما) ندارد!

ماهنامه صنعت کار نوشت، طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت حدود 15 معدن طلا در ایران وجود دارد که از این تعداد 12 معدن فعال و سه معدن غیر فعال هستند. به طور کلی در حال حاضر بیش از 50 ناحیه و منطقه معدنی طلا در کشور شناسایی شده است که البته از بین آنها تنها حدود 10 منطقه میزان ذخایر مناسبی دارند. مهم‌ترین محدوده‌های معدن طلای ایران را ذخایر موته اصفهان، ارغش نیشابور، طرقبه مشهد و زرشوران آذربایجان غربی است،اما استانهای آذربایجان‌شرقی و غربی، کردستان، کرمان، خراسان رضوی و جنوبی، اصفهان، یزد، مرکزی، قم و همدان، ارغش نیشابور،سقز، طرقبه مشهد و سیستان و بلوچستان نیز استانهای طلایی کشور هستند که طرحهای معدنی طلا در آنها در دست اجراست. البته به تازگی محدوده معدنی با ظرفیت چهار تن طلا در نزدیکی جلفا نیز کشف شده است.

بر اساس اعلام سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور حجم ذخایر قطعی و احتمالی طلای کشور افزون بر ۳۴۰ تن می‌شود. با توجه به وجود ذخایر طلا در ایران،تا کنون بیش از ۳۰۰ تن ذخایر قطعی و احتمالی طلا در ایران شناسایی شده است و انتظار می‌رود این مقدار ذخیره آن به هزار تن افزایش یابد.

استاندارد جهانی یک معدن طلا، داشتن ذخیره ۱۰۰ تن به بالاست و طبق این استاندارد کشور ما دارای معادن کوچک و پراکنده بسیاری است، اما تنها حدود ۱۰ معدن آن نزدیک به کلاس جهانی است که مهم‌ترین آنها معدن طلای ساریگونی کردستان و زرشوران آذربایجان‌غربی است.

البته به گفته مسئولان سازمان زمین‌شناسی، اکتشافات در مناطق مستعد یا امیدبخش طلایی در استآنهای مختلف در حال انجام است.

در بین طرح‌های در حال اجرا،معدن زرشوران تکاب در آذربایجان غربی در اولویت قرار دارد؛ بطوری که طبق پیش‌بینی‌ها با کامل شدن طرح توسعه این معدن سالانه6  تن شمش طلا از آن استخراج می‌شود. معدن طلای زرشوران به‌عنوان بزرگ‌ترین معدن طلای ایران است که  گواهی کشف طلای آن پس از عملیات اکتشافی گروهای داخلی و خارجی صادر شد،این مجتمع نخستین مجتمع تولید طلا در جهان است که با روش منحصر به فرد و کاملاً بومی‌ساخته شده است. با بهره‌برداری کامل از این کارخانه ظرفیت تولید طلای کشور به بیش از 9 تن می‌رسد.

بر اساس مطالعات نهایی ذخیره قطعی معدن طلای زره‌شوران تکاب چهار میلیون تن کانسنگ طلا با عیار 5.8گرم در هر تن و ذخیره احتمالی این معدن 30میلیون تن با عیار 5گرم در تن است.که دولت برای بهربرداری آن تاکنون 300میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده است.

زرشوران از نظر اشتغال هم نوید روزهای طلایی را می‌دهد بطوریکه با بهره‌برداری از معدن زرشوران،700اشتغال مستقیم ایجاد شده است. البته رونق و بهره‌برداری از طرح‌های این‌چنینی که هم صنایع پایین‌دستی و حمل و نقل و مشاغل مرتبط دیگر خواهد داشت؛ چندین برابر اشتغال مستقیم، اشتغال غیرمستقیم ایجاد می‌کند. مطمئناً با فعالیت معدن، بخش‌های حمل‌ونقل، فنی و تراشکاری‌های شهرستان هم فعال خواهد شد. از سویی با تولید شمش، بسیاری از کارگاه‌های زیورآلات‌سازی فعال خواهند شد.

مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره کارخانه طلای زرشوران می‌گوید: سرمایه‌گذاری اولیه ارزی و ریالی کارخانه طلای زرشوران ۱۷۰ میلیارد تومان است و این کارخانه به‌عنوان بزرگ‌ترین کارخانه طلای خاورمیانه ظرفیت طلای قابل توجهی دارد. وی اظهار داشت: سرمایه‌گذاری ارزی این طرح صرف تأمین ماشین آلات مورد نیاز شد و در واقع بیش از ۷۰ درصد این مجتمع معدنی و صنعتی از توانمندی داخلی بهره‌گیری شده است. رئیس هیأت عامل ایمیدرو با بیان آنکه با اجرای طرح توسعه در این مجتمع قرار است ظرفیت تولید طلا در کشور به ۶ تن طلا برسد، افزود: بر اساس پیش‌بینی‌های اولیه ذخیره معدنی این مجتمع ۵۵ تن بود که با بررسی‌های جدید سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور این رقم به ۱۱۰ تن افزایش یافته است. کرباسیان گفت: در حال حاضر میزان تولید طلای کشور سالانه بیش از ۲ تن است.

رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران گفت: دانش به کار رفته در ساخت کارخانه طلای زر شوران تکاب کاملاً ایرانی است. این کارخانه در نوع خود نخستین کارخانه بومی‌بزرگ مقیاس جهان با روش منحصر به فرد تولید طلای کشور به شمار می‌رود. کرباسیان از این کارخانه به عنوان بزرگ‌ترین واحد فراوری در خاورمیانه یاد کرد و گفت: روش به کار گرفته شده در فراوری طلا در این مجتمع با روش شیمیایی انجام می‌گیرد که توسط یک شرکت ایرانی ابداع شده و به ثبت رسیده است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: بهره‌گیری از روش فراوری ایرانی، موجب صرفه‌جویی در هزینه و اجرای طرح با یک سوم قیمت معمول در روش‌های مطرح دنیا شده است. کرباسیان با بیان اینکه ۷۰ درصد از تجهیزات به کار گرفته شده در این واحد تولیدی در داخل کشور و به دست متخصصان ایرانی ساخته شده است، یادآور شد: عملیات اکتشاف در این معدن در سال ۷۶ آغاز شده و در ابتدای اکتشاف ذخیره ۵۶ تن شناسایی شد که این میزان ذخایر هم‌اکنون به ۱۱ تن رسیده و پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک با ۱۰ هزار متر حفاری که در دست اجراست، این میزان به ۲۰۰  تن افزایش یابد.

مهدی کرباسیان افزود: میزان تولید طلای زرشوران نیمه دوم سال گذشته  از مرز ۱۰۰ کیلوگرم نیز گذشت.

وی با یادآوری اینکه کارخانه زرشوران در دوران تحریم و بدون بهرمندی از تکنولوژی‌های خارجی آغاز به کار کرد، گفت: خوشبختانه با توجه به آمارهای اعلام شده به خصوص در زمینه میزان تولید طلا، پیشرفت‌هایی را در این مجموعه شاهد هستیم.

رئیس هیأت عامل ایمیدرو با بیان اینکه افزایش ذخیره طلای زرشوران، این مجموعه را در رده معادن با کلاس جهانی قرار داد، تصریح کرد: سال گذشته مواد پشت کارخانه تا فرصت استخراج، یک ماه بود اما اکنون این بازه زمانی تا ۱۱ ماه افزایش یافته است.

کرباسیان همچنین از اجرای برنامه فاز دوم فرآوری طلا در این محدوده معدنی خبر داد و گفت: تحقق این موضوع، افزایش اشتغال را به همراه دارد و باید توجه داشت میزان اشتغالزایی در صنایع پایین دستی بسیار بالاتر از اشتغال مستقیم است.

وی از بهسازی جاده دندی – زنجان با همکاری ایمیدرو و وزارت راه نیز خبر داد و افزود: پیشنهاد می‌شود مجموعه طلای زرشوران با کمک مسؤولان محلی، در ایفای نقش مسؤولیت اجتماعی در شهرستان تکاب ورود کند و در این زمینه ایمیدرو آمادگی دارد تا مساعدت‌های لازم را انجام دهد

کرباسیان با بیان این که واحدهای معدنی تولید طلا با ظرفیتی بالا در حال کار کردن هستند، گفت: با توجه به شرایط معادن طلای کشور می‌توان گفت که جمهوری اسلامی‌ایران در چرخه تولید طلا در صف کشورهایی قرار گرفته که قابل اتکا هستند

وی گفت: که صادرات طلا از مازاد تولید این فلز گران‌بها صورت می‌گیرد.

همچنین مدیرعامل شرکت گسترش معادن و صنایع معدنی طلای زرشوران معتقد است: عملیات معدنکاری در زرشوران از سال ۹۳ آغاز شد و روند تولید ماده معدنی از مهر96شروع شده است.

روانبخش امیری افزود: میزان ذخیره زمین شناسی حدود ۲۶ میلیون تن کانسنگ در رده یک، برآورد شده است..

وی با بیان اینکه رفع مشکلات مربوط به جاده معدن در دست اقدام است، تصریح کرد: برنامه ما در سال ۹۶ تولید یک هزار کیلوگرم شمش طلا بود.

مدیرعامل شرکت گسترش معادن و صنایع معدنی طلای زرشوران تصریح کرد: تناژ مصرفی کارخانه ۱۰۷ تن کانسنگ طلا و ظرفیت تولید سالانه طراحی ۲۰۰۰ کیلوگرم است.

امیری گفت: طلای زرشوران به لحاظ برنامه ریزی‌ها و دستیابی به هدف‌ گذاری‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد.

همچنین سرقینی معاون امور معادن وزارت صنعت معدن و تجارت گفت: معدن طلای زرشوران گنجینه ارزشمند کشور محسوب می‌شود که تا پایان سال گذشته توان تولید یک تن و تا پایان امسال توان تولید سه تن را خواهد داشت که در واقع برابر با ظرفیت این واحد است.

وی افزود:برنامه پیش بینی شده برای سال 96 رقم 7 تن طلا بود، اما به تولید 6 تن دست پیدا کردیم که همین رقم هم دستاورد بزرگی محسوب میشود.

وی ادامه داد:تولید طلا با برنامه ریزی‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت سالیانه روند رو به رشد خواهد داشت که دستاورد این بخش در حوزه معادن است البته بحث طلای همراه مس و یا لجن طلا موضوعی جداگانه است.

سرقینی افزود: شمار معادن طلای کشور در دولت یازدهم و دوازدهم رو به فزونی گذاشته و برای سال 97 فعال سازی معادن کوچک پیش بینی شده است زیرا با توجه به ارزش اقتصادی این فلز، استخراج از معادن کوچک هم توجیه اقتصادی دارد.

وی گفت:طبق آمارهای منتشر شده، تولید سالانه طلای ایران به رقم پنج تن رسیده و انتظار می‌رود تا پایان برنامه ششم توسعه ( 1400 – 1396 ) به رقم 10 تن برسد.

 

معدن طلای آق‌دره به عنوان دومین معدن طلای کشوراست. این معدن از نوع سطحی بوده و دارای عیار طلای ۱/۵ گرم بر تن است. شرکت‌های فرآوری به غیر از طلا، نقره و جیوه را نیز از این کان‌سنگ استخراج می‌کنند. همچنین کارخانه فرآوری و استحصال طلای آق‌دره در ۳۰ کیلومتری شهرستان تکاب با ظرفیت تولید سالانه ۲/۲ تن به بهره‌برداری رسیده و هم‌اکنون فعال است.

معدن طلای ساریگونی قروه یکی دیگر از معادن مهم کشور به‌شمار می‌رود که واحد فرآوری آن با ظرفیت ۲ تن در سال، بهمن ۱۳۹۴ آغاز به کار کرده است.قرار است این پروژه که حاصل سرمایه‌گذاری یک شرکت قزاقستانی است در مدت ۷ سال به بهره‌برداری کامل برسد و طبق برنامه باید در سال نخست یک میلیون تن کان‌سنگ با عیار ۱/۲۴در تن، در سال دوم ۱/۵میلیون تن، در سال سوم ۲میلیون تن، در ۳ سال بعدی ۲/۹ میلیون تن کان‌سنگ طلا و مابقی ذخیره در سال هفتم از معدن ساریگونی شهرستان قروه استخراج شود،این معدن با با فعالیت‌های خود در استان توانسته برای بیش از ۳۰۰ نفر به‌صورت مستقیم فرصت شغلی ایجاد کند.

سرقینی  معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت در این باره گفت: اکنون معدن طلای ساریگونی در استان کرستان از ذخایر خوبی برخوردار است و بهره بردار قزاق آن به مدت هفت سال استخراج آن را بر عهده دارد.

وی افزود:معدن طلای ساریگونی قروه با 18 تن ذخیره ،حدود 50 درصد از ذخیره قطعی طلای شناخته شده در کردستان مربوط به شهرستان قروه و معدن طلای داشکسن است و بررسی‌ها نشان می‌دهد استان آذربایجان غربی را می‌توان به عنوان استان طلایی کشورمان معرفی کرد و درحقیقت آذربایجان غربی روی کمربند طلازایی جهان قرار دارد که از اروپا آغاز و از ترکیه به ایران و سپس پاکستان می‌رسد.

یکی دیگر از معادن مهم طلای کشور معدن طلای موته در استان اصفهان است. معدن طلای موته ، به‌صورت روباز و دارای ۹ کانسار طلادار است. ذخیره اکسیدی معدن (تا سال۱۳۸۰) بهره‌برداری شده است. عیار متوسط طلای این معدن ۲ گرم در تن است که در هر روز ۱ تا ۲ کیلوگرم طلا با درصد خلوص۷۰ درصد (۱۸ عیار) تا ۹۵درصد (۲۴ عیار) در شمش‌های ۲ تا ۱۰ و ۱۳ تا ۱۵ کیلویی تولید می‌شود.

در حال حاضر سالانه نزدیک به ۲۰۰ کیلو طلا از معدن طلای موته استخراج می‌شود. کارخانه فرآوری طلای ایران در موته بیش از ۱۵ سال پیش با همکاری یک شرکت استرالیایی به بهره‌برداری رسید.

طبق گزارشات ایمیدرو مجتمع طلای موته از ابتدای فروردین تا پایان اسفند96، 602 کیلوگرم شمش طلا تولید کرد. این رقم در مدت مشابه سال گذشته، 380 کیلوگرم بود. همچنین میزان تولید مجتمع مذکور نسبت به برنامه (258 کیلوگرم)، 133 درصد افزایش یافت.

مجتمع طلای موته در ماه اسفند 44 کیلوگرم شمش تولید کرد که نسبت به تولید مدت مشابه سال گذشته (40 کیلوگرم)، 10 درصد رشد نشان می‌دهد،همچنین میزان تولید شمش طلا در مجتمع طلای موته طی سال 96، 58 درصد افزایش یافته است.

 

براساس مطالعات زمین‌شناسی یکی از استآنهای طلاخیز کشور، استان سیستان و بلوچستان است این استان ازجمله استآنهایی است که معادن باارزش زیادی در دل ارتفاعات آن نهفته و معادن طلای شناسایی‌شده با ذخیره بیش از ۱۰میلیون تن را در دل خود جای داده است و طبق اسناد تاریخی قدیمی‌ترین معدن طلایی که اسم آن در تواریخ و گزارش‌ها آمده است، معدن «سیستان» است.

براساس مطالعات زمین شناسی ۴ منطقه امیدبخش طلا در این استان شناسایی شده که یکی از آنها نیز به مرحله گواهی کشف رسیده است. درباره مناطق و میزان طلای اکتشاف‌شده در استان سیستان و بلوچستان، نادر میرشکار رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سیستان و بلوچستان  می‌گوید: علاوه بر منطقه بزمان بهه دو سه نقطه امیدبخش دیگر برای اکتشاف معدن طلا رسیده‌ایم. کار اکتشاف این محدوده‌های جدید به ایمیدرو واگذار شده است.

وی ادامه داد:همچنین به‌دنبال اکتشافات در ناحیه سیاه‌جنگل شهرستان خاش نیز ۴/۵ تن ذخیره طلا کشف شده کهه حاصل فعالیت‌های جدید اکتشافی در این منطقه است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان افزود: این ذخیره حاصل نمونه آزمایشی اکتشاف در مساحتی به‌وسعت ۱۳۰هکتار است و گفته میشود در این منطقه ۱۰ تن طلا وجود دارد.

میرشکار با اشاره به میزان ذخیره طلای استان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: درحقیقت میزان طلای اعلام‌شده مربوط به طلای بزمان است که به‌طور تقریبی یک گرم در تن است، یعنی به ازای هر تن خاک، یک گرم طلا به‌دست می‌آید که در مجموع این ذخیره ۱۰ تن می‌شود.

وی گفت:گرچه صنعت طلا در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد و وضعیت معادن طلای این سرزمین نیز به‌طور نسبی درخور توجه است اما این صنعت قدیمی‌و پول‌ساز، آن‌گونه که باید به جایگاه اصلی خود نرسیده و سهم ایران از تولید و صادرات جهانی این کالای طلایی، بسیار اندک و قابل‌چشم‌پوشی است.

همچنین جهانگیری معاون اول رئیس جمهور درباره ذخایر طلای سیستان گفت:در سیستان و بلوچستان و فلات مرکزی نیز 30 تا 40 تن طلا اکتشاف شده و در عناصر نادر خاکی نیز ظرفیت از 300 هزار تن به یک میلیون و 200 هزار تن افزایش یافت.

با وجود شرح حالی که از معادن ایران گفته شد،نکته مهم این است که میزان مصرف طلا در ایران مانند تولید آن است و آمار رسمی‌در این زمینه موجود نیست. چراکه تنها آمار رسمی‌موته است و موته دولتی است. معادن بخش خصوصی هم مانند معدن طلای آق دره را در مجاورت معدن زرشوران داریم که آمار رسمی‌از تولید آنها متفاوت است. ، به‌طور کل ایران ظرفیت خوبی از نظر ذخایر طلا دارد. اما نکته مهم بهره‌برداری از این ذخایر خدادادی است که این بهره‌برداری از مطالعات اکتشافی آغاز و به تولید و فرآوری شمش طلا منتهی می‌شود.

در سالهای اخیر و پس از توافق هسته‌ای، هیات‌های بزرگ و کوچک مختلف تجاری برای سرمایه‌گذاری به ایران آمده‌اند که بررسی‌ها نشان می‌دهد از بین آنها شرکت‌های چینی، قزاقستانی، فرانسوی و انگلیسی برای سرمایه‌گذاری در معادن طلای ایران وارد مذاکره شده‌اند و حال باید منتظر ماند و دید این گوهر زرین در دل خاک ایران با سرمایه‌گذاری‌های جدید به چه میزان از درخشندگی می‌رسد.

 

انتهای پیام/

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا