دشواری هایی که صنایع مختلف کشور را در دور جدید تحریم های آمریکا درگیر خود کرده است نشان می دهد احتمال دستیابی به نیمی از پیش بینی تولید 1.7 میلیون دستگاهی خودرو برای سال 1397 نیز بسیار کم باشد. حال پیش بینی تیراژی نزدیک به دو برابر آنچه برای سال جاری انجام شد چطور می تواند محقق شود؟
بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو و یکی از اعضای کمیسیون سند چشم انداز 1404 به عنوان نماینده قطعه سازان در سازمان گسترش ، در مورد توان قطعه سازان تخصصی صنعت خودرو کشور در رابطه با توان تولید مایحتاج تیراژ 3 میلیون خودرو برای 1404 گفت: «حتی در زمان تصویب این سند نیز بیان کردیم که اجرای آن ممکن نیست. این سند برنامه ای فرمایشی بود. همان زمان نیز اعلام کردیم که زیرساخت های لازم وجود ندارد. دولت با کدام مواد اولیه، تکنولوژی، گردش مالی و کدام تجهیزات می خواهد به این تیراژ دست یابد؟ هیچ یک از این پرسش ها پاسخی به همراه نداشت چراکه سند به صورت دستوری نوشته شده بود.»
او ادامه می دهد: «موضوع اصلا درباره قطعه سازان نیست. این مشکل از زیرساخت های خراب ما است. ما هنوز نتوانسته ایم به تیراژ 1.6 میلیون دستگاهی دوران اصلاحات دست یابیم. حال چطور ممکن است بتوانیم به تیراژ 3 میلیون تولید در سال 1404 دست یابیم که یک میلیون آن بخواهد صادر شود؟»
سند چشم انداز باید در راستای تعالی و رشد یک کشور تبیین و طراحی شود. طرح ریزی کورکورانه و عدم پاسخ به پرسش های تخصصی، همانند همان شنبه پر جنب و جوشی است که هرگز از راه نمی رسد. سند چشم انداز وقتی به شکل دستوری نوشته می شود به این معنا است که تنها بخشی از صنایع بار مشکلات را به دوش خواهند کشید، گویی مشکلات به دیگر جای صنعت و دولت ارتباطی ندارد.
طی سال های گذشته به موازات پیشرفت بین المللی صنعت خودرو و سند چشم اندازی که با بلند پروازی برای 1404 نوشته شده است لازم بود دولت در سال های اخیر با جدیت بیشتری بر زیرساخت های مورد نیاز برای تحقق این سند کار می کرد. شهریاری در رابطه با جزئیاتی که به عنوان کلی زیرساخت به آن ها اشاره می شود گفت: «درحال حاضر برای تولید همین تعداد خودرویی که بر خط تولید داریم وابسته به خارج از کشور هستیم در حالی که تحریم ها در راه است. یکی بزرگ ترین زیرساختی است که در خطر است. از سوی دیگردر بخش تامین مواد اولیه مشکل داریم. اینطور بیان شده است مواد اولیه باید در بورس عرضه شود و پایه قیمت آن جهانی است درحالی که در جاهای دیگر دنیا چنین نیست. همچنین بسیاری از مواد اولیه و تکنولوژی مورد استفاده برای صنعت خودرو وابسته به خارج از کشور است.»
این کارشناس ادامه داد : «بیشتر قطعه سازان در حال حاضر دچار کمبود نقدینگی هستند و کمتر از توان تولید فعالیت می کنند در نتیجه ضرر ده هستند. حال با این همه وابستگی و مشکلات آن هم درحالی که دروازه های کشور به واسطه تحریم ها در حال بسته شدن است چطور می توان به چنین تیراژی دست یافت؟»
به نظر می رسد در سند چشم انداز 1404 هیچ پیش بینی برای مواقع حساسی چون دوران تحریم ها نشده است. تحریم برای ایران به هیچ وجه موضوع جدیدی نیست چرا که در بدو تاسیس جمهوری اسلامی آنچه با ایران و صنایع آن عجین شد تحریم های بین المللی بود. اما عدم تامین پلکانی زیرساخت ها در چهار دهه گذشته باعث صنعت خودرو ایران در هر برهه ای از زمان از تکنولوژی جهانی و خودروساز شدن عقب بماند.
واژه پرکاربرد خودکفایی برخلاف حجم استفاده آن در چند دهه گذشته، در عمل هیچگاه نتوانست در دوران دشواری هایی چون تحریم از خود تاثیر به جا بگذارد یا تفاوتی ایجاد کند. این کارشناس در رابطه با تولید داخلی کامل قطعات مورد نیاز برای خودکفایی در زمینه تولید صد در صد داخلی و بدون نیاز به واردات خودروهای قدیمی که همچنان بر خط تولید داریم گفت: «واژه خودکفایی واژه کاملا غلطی است. به این معنا که دروازه های کشور را به سوی خارج ببندیم و با هیچ کس کاری نداشته باشیم. باید در زمینه عمق داخلی سازی تلاش کرد اما خودکفایی یک دروغ بزرگ و یک حرف غلط است.»
شهریاری ادامه داد : « واژه خودکفایی نه شدنی است و نه منطقی. بخشی از این مهم به دلیل تکنولوژی های ضروری است که در اختیار ما نیست. همچنین تیراژ کم تولید باعث می شود چنین موضوعی به هیچ وجه اقتصادی نباشد.»
مدت ها است که موضوع خصوصی سازی خودروسازان دولتی به منظور دستیابی به بازاری رقابتی تر مدام پشت گوش می افتد. اما خصوصی سازی خودروسازان دولتی چه کمکی به فرایند کلی تولید خودرو می کند؟ این کارشناس در این باره گفت: «خصوصی سازی خودروسازان دولتی می تواند کمک کند اما این تنها گام اول است. باید از همه زوایا به موضوع نگریست. صنعت خودرو باید بتواند با دنیای خارج تعامل داشته باشد تا با خودروساز برتر صاحب نام و با کیفیت همکاری کند که متاسفانه با بسته بودن درهای کشور این مهم هم ممکن نیست.»
وضعیت صنعت خودرو این روزها در هاله غلیظی از ابهام قرار دارد چرا که پیچیدگی های امروزی آن به اندازه ای زیاد است که به این سادگی ها نمی توان پیش بینی از وضعیت آن در یک ماه آینده داشت. بهرام شهریاری گفت: «وضعیت صنعت خودرو ایران بسیار مبهم است. صنایع مرتبط با صنعت خودرو همگی روز به روز تضعیف می شوند. راهکار کلی آن است که برنامه توسعه صنعتی در کلان کشور به شکل واقعی و نه همانند سند 1404، نوشته شود و به آن پایبند باشند.»
گزارشگر:مصطفی انیسی-“صنعت کار”
انتهای پیام/
