ماهنامه صنعت کار نوشت؛ گرچه آمارها از تولید انبوه مواد و مصالح ساختمانی همچون کاشی و سرامیک، شیر آلات و لوازم بهداشتی ساختمانی حکایت دارند، اما بازارشان مطلوب نیست و درست یکسال پس از به رکود رفتن مسکن، بازارشان کساد شده است. در همین رابطه نیز برخی فعالان بازار از جمله نمایندگان اتحادیه‌های اصناف مرتبط با مسکن بر این باورند، تا زمانی که رکود از مسکن جدا نشود و ساخت و سازها رونق نگیرند، کسادی بازار گریبان کلیه صنایع مرتبط با ساختمان را خواهد گرفت و منجر به خاک خوری بیش از پیش صنایع تولیدی خواهد شد.

به همین منظور به سراغ روسای اتحادیه‌های فعال در صنعت ساختمان سازی رفته‌ایم و از حال و روز فعالیت بازار و تولیدات صنایع ساختمانی جویا شده‌ایم که نقطه اشتراک همه این صنایع به رکود رفتن یکجای این صنایع با تولید انبوه و انبارهای پر از محصول اما بدون مشتری بوده است. انبارهایی که امید به خالی شدن و فروش محصولاتشان در گرو رونق بازار مسکن و ساخت و ساز است تا شاید امیدی به دل سازندگان اندازد.

به طور کلی بیش از ۱۲۰ رشته شغل مستقیم و ۲۶۰ رشته شغل غیر مستقیم با مسکن در ارتباط هستند که طی پنج سال اخیر و پس از به رکود رفتن ساخت وساز مسکن، صنایع و اصناف مرتبط با ساخت مسکن از میلگرد و آهن و بتن گرفته تا شیرآلات ساختمانی و درب و پنجره همگی به رکود نشسته‌اند و اجناسشان در انبارهای در حال خاک خوری است.‌ این در حالی است که طبق اعلام وزارت صنعت معدن و تجارت، در حال حاضر تولیدات صنایع ساختمانی بیش از نیاز بازار است. از این رو باید راه‌های صادرات محصولات ساختمانی بیش از پیش شود تا صنایع مرتبط ساختمانی در زمان رکود مسکن نفسی تازه کنند و جایگزینی برای جبران ضررهای مالی‌شان داشته باشند.

این درحالی است که برخی نمایندگان مجلس و صاحب کسب و کار از وجود مازاد تولید مصالح و مواد ساختمانی خبر داده‌اند، اما کسی به فکر صادرات و نجات صنعت و به چرخه انداختن بازار مسکن نیست. اما شاید اگر بازار مصالح ساختمانی توان فروش مصالح در بازارهای جهانی را بر داشته باشد، در رونق اقتصادی و صنعتی این بخش اثرگذار خواهد بود. در همین رابطه نیز سید کمال الدین شهریاری- عضو کمیسیون عمران مجلس، با تاکید بر ضرورت فعال سازی بازرگانی بین المللی برای صادرات ۳۰ میلیون تن مازاد سیمان تولیدی براین باوراست که برای مقابله با رکود موجود در صنعت سیمان و دیگرمصالح ساختمانی، احیای بخش مسکن و «صادرات ‌محوری» لازم است. حالا باید منتظر ماند و دید که دولت برای بهبود رکود بازار مسکن چه برنامه ای در سر دارد و تکلیف صنایع به رکود رفته و خواب سرمایه موجود در ساخت و ساز کشور چه می شود؟

اتصال بند رونق به صادرات
محمدباقر فرهمندزاد- رییس اتحادیه صنف لوازم بهداشتی ساختمانی در گفت گو با صنعت کار با اشاره به رکود مسکن در سال های اخیر، بازار فروش کاشی سرامیک را با رکود نسبی همراه دانست و اظهار کرد: « در حال حاضر تولید کاشی، سرامیک و شیرآلات ساختمانی مشکلی به جز فروش ندارد و حتی مازاد تولید وجود دارد که باید برای صادرات آن ها فکری کرد.»

فرهمندزاد ادامه داد: «در حال حاضر کالای دپوشده صادراتی به دلیل تامین برخی مواد و مصالح ساختمانی همچون مواد اولیه لوله پولیکا و PVC از صنایع پتروشیمی داخل کشور تامین می‌شود و در تولید آن‌ها مشکلی وجود ندارد واما رکود اقتصادد کشور باعث شده فروش با مشکل روبرو شود.»

تاسیسات تهویه ساختمانی روی پیلوت
اما صنعت تولید شوفاژ و تهویه مطبوع، به دلیل دربرگیری زیاد تولید کنندگان ایرانی که بیش از ۹۰درصد تولیدات گرمایش و بیش از ۷۰ درصد تولیدات سرمایشی آن‌ها در داخل کشور صورت می‌گیرد، با آغاز رکود مسکن به رکود رفته‌اند. در همین رابطه نیز محمدباقرمعتمد- رییس اتحاديه صنف فروشندگان لوازم شوفاژ و تهويه مطبوع تهران در گفت گو با «صنعت کار» اظهار کرد: «باید هرچه زودتر مسکن از رکود خارج شود، چرا که اگر این بازار فروش و ساخت مسکن به همین روال باشد، صنایع مرتبط با مسکن به خواب سرمایه گرفتار می‌شود. »

به گفته او: « همانگونه که گفته می‌شود به حدود ۱۰ میلیون واحد مسکونی استاندارد نیاز است، باید تدابیر و برنامه ریزی‌های دولتی نیز درنظر گرفته شود تا صنایع مرتبط با ساخت و ساز نیز به رونق بیافتند. » معتمد ادامه داد: «رونق مورد توجه صنایع مرتبط با ساخت و ساز با رونق مد نظر مشاوران املاک متفاوت است، چرا که رونق از نظر صنایع تولیدی به معنی تولید مسکن و در مقابل فروش مواد و مصالح ساختمانی از ابتدا تا زمان تحویل کلید به مشتری است. »

او افزود: «رکود حاصل شده در بازار مسکن از سال ۹۱، گریبان صنعت تاسیسات، شوفاژ و تهویه‌مطبوع را گرفته است، به گونه‌ای که اکثر تولید کنندگان، تولیدات خود را از ۱۰۰ درصد به ۷۰ و ۵۰ درصد کاهش دادند. » رییس اتحاديه صنف فروشندگان لوازم شوفاژ و تهويه مطبوع تهران تاکید کرد: «قطعا رکود مسکن در صنعت تاسیسات شوفاژ و تهویه مطبوع تاثیر گذار بوده است، چرا که برخلاف تولیدات انبوه این صنعت، رکود به این صنف تحمیل شده است. شاید در نگاه اول، تولید کنندگان میلگرد و آهن چندان متحمل ضرر نشوند، اما تاسیسات گرمایشی و سرمایشی ساختمان به دلیل اینکه از جمله آخرین مصارف ساختمانی هستند، با رکود همراه شده اند. »

او با اشاره به اینکه تهویه مطبوع، تاسیسات سرمایشی و گرمایشی از جمله آخرین خدمات ساختمانی است که هنگام تحویل به مشتری جانمایی می شوند، اظهار کرد: «در حال حاضر تعداد زیادی واحد مسکونی خالی در شهر تهران موجود است، اما به دو دلیل از جمله خالی بودن جیب سازنده و دیگری نبود مشتری بازار فروش تهویه مطبوع برای آن تعبیه نشده است و کسادبازار تهویه را تشدید کرده است.»‌ معتمد با معتقد است: «باید دولت راهی برای افزایش سرمایه گذاری و تسهیلات خرید مسکن پیش روی خریداران قرار دهد تا بازار مسکن و به تبع آن سایر تولید کنندگان ساختمانی با رونق همراه شوند. »

به گفته رییس اتحاديه صنف فروشندگان لوازم شوفاژ و تهويه مطبوع تهران، بهتر است در این شرایط به جای سرمایه گذاری برای ساخت واحدهای مسکونی جدید، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده قوت گیرد، تا نه تنها ساخت و ساز فعال شود، بلکه صنایع مرتبط با مسکن نیز رونق گیرد.

او ادامه داد: « تعداد زیادی از سزمایه‌گذاران به دلیل بازار پر رونق سال ۹۱ به اه اندازی خط تولید محصولات و تاسیس تعداد زیادی کارخانه تولیدی اقدام کردند و بازار با انبوه تولیدات مواجه شد اما رکود کنونی همه آنها را گرفتار کرده است و فقط رونق مسکن است که می تواند نجاتشان دهد، چرا که اکثر تولید کنندگان، تولیدات خود را تا ۵۰ و در مواردی تا ۳۰ درصد کاهش داده‌اند. »

رییس اتحاديه صنف فروشندگان لوازم شوفاژ و تهويه مطبوع تهران با اشاره به اینکه اوایل انقلاب استراتژی برای تولید محصولات، جایگزینی آن ها به جای واردات بود، تصریح کرد: «قرارم بود که تولیدات جایگزین واردات شود و تولیدات داخلی صادر شوند، اما اکنون واردات در حد مواد اولیه باقی مانده و صادرات بسیار محدود است که دراین میان نه صنعتگران و نه بازار مقصر است، چرا که باید برنامه ریزی‌های دولتی و سیاست‌های خارجی در جهت بهبود شرایط عمل کند. »

به گفته او، طی مدت زمانی که مسکن در رکود بوده است، به همان نسبت نیز سایر اصناف و صنایع مرتبط با ساخت و ساز از جمله صنعت تاسیسات ساختمانی به رکود نشسته است تا جایی که برخی تولید کنندگان توان تراز کردن درآمدها و هزینه ها را نداشتند و از رده تولید خارج شدند.

او اظهار کرد: «در حال حاضر ۹۵ درصد تجهیزات گرمایشی تولید داخل است که تنها مواد اولیه آن‌ها وارد می‌شود و بیش از ۷۰ درصد تجهیزات سرمایشی نیز در داخل کشور تولید می‌شود که در مدت زمان رکود مسکن، بیشترین ضررها به تولید‌کنندگان داخلی وارد شده است. »

ضربه نهایی رکود روی دوش صنایع شیرآلات
یکی دیگر از صنایعی که کمی دیرتر از سایر صنایع به رکود رفته است، صنایع شیر آلات ساختمانی است که در همین رابطه نیز، موسوی نژاد- دبیر انجمن شیر آلات در گفت گو با «صنعت کار» اعلام کرد که تولید شیرآلات ساختمانی از جمله آخرین تولیداتی است که پس از به رکود رفتن مسکن واکنش نشان می‌دهد. چرا که نصب شیرالات از جمله آخرین خدمات ارائه شده است؛ از این رو این صنعت در همان سال ۹۲ و ۹۳ به رکود نرفت، زیرا این صنعت در همان زمان مشغول تکمیل سفارشات ساختمان‌های ساخته شده پیش از زمان رکود مسکن بود.

او همچنین اظهار کرد :«تولید کنندگان و وارد‌کنندگان صنایع شیرآلات ساختمانی از حدود دوسال پس از رکود در مسکن واکنش نشان دادند که البته واکنش رکود مسکن به بازار فروش این صنعت لطمه های زیادی وارد کرده است. به گونه ای که بسیاری از فروشندگان و وارد کنندگان به دلیل نوسانات بازار و نبود مشتری چه خرده فروشی و چه عمده فروشی برای انبوه سازی‌ها، دچار ضرر و زیان شدند. » این عضو اتاق بازرگانی اتاق ایران با اشاره به ادامه روند رکود در صنعت ساخت و ساز ادامه داد: «همواره یکی از مهمترین مشکلات کشور، تصمیات اشتباه در زمینه نرخ ارز است که گریبان کشور، اقتصاد و صنایع را گرفته است که ساخت و ساز نیز از جمله آن ها است. از این رو تصمیمات غلط و عجولانه طی سال‌های گذشته، نه تنها یک صنعت، بلکه سایر صنایع را با مشکلات مالی همراه کرده است. به گونه ای که یک روز بدون هیچ گونه برنامه ریزی مانع واردات محصولات و مواد اولیه می‌شوند و روز دیگر واردات آزاد می‌شود. »

او تصریح کرد: «تصمیمات دولتی به گونه‌ای است که گاه از واردات جلوگیری می‌شود و تولید داخلی حمایت می‌شود، اما پس از مدتی که تولید کنندگان ایرانی بازار را مختل می‌کنند، دوباره واردات از سر گرفت می‌شود و بازهم به بازار لطمه وارد و در نهایت گفته می‌شود که در این لحظه تولید به صرفه نیست و بازهم همان روال قبلی پیش گرفته می‌شود.»

به گفته موسوی نژاد، «در این زمان غافل از اینکه برخی مواد و مصالح اولیه با قیمت‌های غیر معمول وارد می‌شود، زمینه ایجاد انحصار به صورت غیر مستقیم فراهم می‌شود و به طور طبیعی رقابت میان بنگاه‌های کوچک و بزرگ آغاز می‌شود که در نهایت بنگاه‌های بزرگ برنده بازی می‌شوند و ضرر بزرگی به صنایع وارد می‌شود»:.

دبیر انجمن شیرآلات ادامه داد: «در حال حاضر که بیش از پنج سال از رکود مسکن می‌گذرد و بیش از دوسال است که صنعت شیرآلات ساختمانی با رکود و ضررهای مالی بیشتر دست و پنجه نرم می‌کند، برخی تولید کنندگان به طور کامل ورشکسته شدند و برخی دیگر اما هنوز در بازار دست و پا می‌زنند و برای بقای برندشان از جیبشان هزینه می‌کنند. »

به گفته او، «در حال حاضر وضعیت بازار و صنایع وابسته به صنعت ساختمان آنگونه است که حتی برخی بزرگان تولید شیرآلات نیز، تولیدات خود را به ۳۰ درصد کمتر از سال‌های گذشته رسانده‌اند، اما همچنان فروش ندارند. این عضو اتاق بازرگانی ایران بر این باور است، طی پنج سال اخیر،‌ با وجود نوسانات نرخ ارز باید درصدی افزایش فروش ثبت شود، اما در سال گذشته و سال جاری، با فرض ثابت ماندن نرخ ارز، فقط کاهش فروش ثبت شده است و بسیاری از همکاران از رده تولید خارج شده و خانه نشین شده‌اند. »

او با اشاره به اینکه طی سه سال اخیر و به دلیل رکود مسکن، حتی برخی سازندگان توان پاس کردن چک تولید کنندگان شیرآلات را نداشته اند، اظهار کرد: «بحران صنفی ایجاد شده میان صنایع مرتبط با ساختمان قابل حل نیست، چرا که سرمایه‌ها یکی پس از دیگری رو به کاهش است و سرمایه جدیدی وارد مسکن نمی‌شود که بخواهد جبران ضررهای وارد شده باشد. »

موسوی نژاد تاکید کرد: «همان‌گونه که صنعت شیرآلات و کاشی سرامیک در کنار ساخت و ساز مسکن به رکود رفته است، اکنون صدها حرفه و شغل دیگر به رکود نشسته و خواب سرمایه ایجاد شده است و راهکار آن نیز، برنامه ریزی های مناسب و به موقع دولتی است. »

گزارشگر صنعت کار: نگار میرکریمی

انتهای پیام/