سوزاندن مازوت، گره ای که به دست وزارت نیرو و صمت کور شده است

به گزارش صنعت کار، این روزها داستان آلودگی فلات ایران و سوختن مازوت در نیروگاه ها یکی از موضوعات داغی است که خبرگزاری ها و شبکه های اجتماعی را به شدت درگیر کرده است. در این میان مردم و برخی از مسئولان وزارت نفت را مقصر اصلی این ماجرا می دانند، اما با دنبال کردن این کلاف سردرگم می توان به نتایج جالبی دست پیدا کرد. نتایجی که نشان می دهد مثلث آلودگی هوا از سه وزارت نفت، نیرو و صنعت و معدن و تجارت تشکیل می شود.

سهم دو وزارت یاد شده از وزارت نفت در این مشکل بیشتر نباشد، کمتر نخواهد بود. وزارتخانه هایی که مانند طفلی که شیر از مادر می گیرد تنها مصرف کننده گازو سوخت تولیدی از سوی وزارت نفت هستند بدون اینکه در خود تدبیری برای روزهای پیک مصرف اتخاذ کرده باشند.

آیا وزارت نیرو و صمت تنها نقش مصرف کننده را داشته و وزارت نفت باید پاسخگوی مشکل پیش آمده باشد؟

سعید ساویز کارشناس نفت و گاز درباره این موضوع به «صنعت کار» گفت: تولیدات نفت و گاز ایران در دو دسته تقسیم می شوند، بخش اول مصرف داخلی و بخش دوم صادرات.

وی ادامه داد: نفت در داخل کشور در بخش های تامین سوخت حمل و نقل و سوخت نیروگاه ها و کارخانجات و گاز داخلی در بخش های تامین انرژی خانگی، خوراک پتروشیمی و سوخت نیروگاه ها و واحدهای صنعتی به مصرف می رسد.

به گفته ساویز، نفت به بنزین، گازوییل و نفت کوره یا همان مازوت تبدیل می شود که نفت کوره مشتریان خاصی  در بازار صادراتی دارد.

وی با اشاره به حوزه گاز نیز بیان کرد: در حوزه گاز، ما به میزان مشخصی در پارس جنوبی وسایر فیلدهای گازی تولید داریم مثلا تنها پارس جنوبی در حال حاضر 700 میلیون مترمکعب روزانه تولید دارد. این در حالی است که در فصل زمستان مصرف در بخش خانگی به 700 میلیون متر مکعب می رسد. در نتیجه با توجه به میزان مصرف خانگی گاهی مقدار کمی برای  پتروشیمی، فولاد و نیروگاهها می ماند که  باعث می شود در فصل زمستان با کمبود مواجه  شویم که به جای آن مازوت مصرف می شود.

ساویز تصریح کرد: وزارت نفت با بودجه 14.5 درصدی تنها قادر به همین میزان توسعه بوده است، اما در مقابل وزات نیرو برای توسعه استفاده از انرژی های نو چه اقداماتی انجام داده است تا در زمان پیک مصرف به جای استفاده از مازوت از انرژی های جدید استفاده کند؟ تا چه اندازه وزارت نیرو برای احداث نیروگاه هایی با سیکل ترکیبی وارد کار شده تا بتواند با جایگزین کردن نیروگاههای فرسوده با سیکل های جدید با راندمان بالا مصرف انرژی را کاهش دهد؟

درواقع اگر مازوت ماده بدی برای محیط زیست است امروز این مشکل از سوی وزارت نفت ایجاد شده چرا وزارت نیرو و یا واحدهای صنعتی از آن استفاده می کنند. چرا زیرساخت ها برای توسعه انرژی های جدید از سوی وزارت صمت و نیرو ایجاد نشده است؟ شاید چون همه صنعت ایران وابسته به انرژی مفت و ارزان وزارت نفت است.

این کارشناس نفت و گاز ادامه داد: اینکه ما نفت و گاز داریم و می توان با هر کیفیتی کار را انجام داد دیدگاه درستی نیست. امروز در اوج مصرف نمی توان اقدام دیگری انجام داد. به عنوان مثال به این اعداد و حساب سر انگشتی توجه کنید، تصور ما ماهانه در ایران حدوداً 2 میلیارد و 100 میلیون لیتر بنزین با کیفیت مصرف می کنیم، این میزان معادل مصرف روزانه 500 هزار بشکه در روز است. عدد بسیار عدد قابل توجهی است و بیاد بیاوریم جایگزین شدن بنزین با کیفیت به جای استفاده از بنزین پتروشیمی در این مقیاس تلاش بسیاری طلبیده است. پس در طی دولت های مختلف و وزاری نفت متفاوت اقداماتی انجام گرفته است که این حجم بنزین مرغوب در داخل کشور تولید شده و به مردم عرضه می شود.

ساویز تصریح کرد: در طی تمام این سال ها که وزارت نفت در دولت ها و دوره های مختلف در حال ارتقا و توسعه زیر ساخت های تولید خود بود، آنهایی که مسئول بودند تا زیر ساخت حمل و نقل عمومی مناسب و در شان مردم شامل مترو، تراموا، اتوبوس و قطاررا فراهم کنند تا مردم از سر ناچاری به خودرو و موتور سیکلت شخصی روی نیاورند چه کار می کردند؟

البته وزارت صمت نه تنها در صنعت خودرو بلکه در صنعتی مانند فولاد و یا سیمان نقش مهمی در افزایش مصرف گاز دارد . توسعه صنعت فولاد تنها با رویکرد در اختیار داشتن سنگ آهن و همچنین انرژی ارزان تدوین شد اما آیا این وزارتخانه فکری به حال جایگزینی گاز برای واحدهای فولاد سازی یا سیمانی داشته است؟

آن طور که پیداست در این موضوع وزارت نیرو و صنعت، معدن و تجارت خود را بی طرف دانسته و تمامی مشکلات را به گردن وزارت نفت می اندازند و دو وزارت خانه یاد شده یا بدنبال سد سازی و بهره برداری از طرح های سد سازی هستند یا با قیمت گذاری دستوری برای صنعتی مانند فولاد بازار را آشفته می کنند.

مشکل استفاده از مازوت باید با شفاف سازی وزارت نفت و همچنین سرمایه گذاری وزارتخانه های یاد شده در استفاده از انرژی های جدید و تجدیدپذیر حل شود. اینکه وزارتخانه ای از نعمت های خدادادی مانند نفت و گاز بهره برداری کرده و سایر بخش ها با قیمت اندکی تنها به دنبال افزایش تولید به جهت رشد درآمد باشند، توجیه پذیر نخواهد بود.  باید بخشی از درآمدهای وزارت نیرو و صمت در راستای توسعه انرژی های جدید صرف شود. امروز وزارت نیرو می تواند با توسعه انرژی خورشید و بادی به حفظ ذخایر نفت و گاز که روزی به پایان می رسد کمک کند.

از سویی دیگر وزارت صمت که خود را متولی توسعه صنعت خودرو می داند، تولید خودروهای برقی و هیبریدی را در دستور کار قرار دهد تا علاوه بر کاهش مصرف سوخت به داشتن هوای پاک نیز کمک کند.

اما آن طور که پیداست مشکل آلودگی هوا و استفاده از مازوت مانند توپی چهل تیکه میان سه وزارت خانه پاس کاری می شود و هیچ یک علاقه ای به شفاف سازی این موضوع ندارند